Nowości książkowe

 

Jean Favier, Wojna stuletnie 1337-1453. Przekład: Artur Foryt. Przygotowanie edycji: Jacek Małkowski. Redakcja: Justyna Nowakowska, Marcin Grabski. Ilustracja na okładce: Bitwa pod Crecy, Jean Froissart 1337-1410, Domena publiczna. Wydawnictwo Astra, Kraków 2021, s. 808. 

 

 

Wojna stuletnia to historia najdłuższego i przełomowego konfliktu w dziejach średniowiecznej Europy, który był ostatnim aktem wojny rozpoczętej w czasach pięknej księżnej Eleonory Akwitańskiej. To regularnie wznawiane we Francji dzieło uchodzi za jedno z najwybitniejszych ujęć historii tej wojny, a właściwie serii wojen angielsko-francuskich o spadek po Kapetyngach, różniących się zarówno charakterem, jak i zasięgiem. Nie należy zapominać, że wojnie stuletniej, która była rozciągniętym w czasie zderzeniem dwóch potęg, towarzyszyły bunty we Flandrii, walki angielsko-szkockie, wojny o sukcesję w Bretanii i Kastylii, a także problemy z najemnikami, dla których wojaczka była jedynym źródłem zarobku.

Autor pokazuje, jak po obu stronach kanału La Manche, zwłaszcza w narodzie francuskim, omawiany konflikt stopniowo prowadził do odejścia od dziedzictwa epoki feudalnej i tworzenia nowożytnych struktur państwowych. Wojna, w której uczestniczyli wszyscy poddani – zarówno elita, jak i plebs – była wyrazem głębokich przemian społeczno-gospodarczych.

Ogromny wpływ na podejście średniowiecznego człowieka do wojny i na sam przebieg konfliktu miały kryzysy gospodarcze, epidemie, powiązania polityczno-społeczne, narodziny świadomości narodowej, podział chrześcijaństwa między dwóch papieży, reforma Kościoła, skutki finansowego marnotrawstwa, konflikty interesów i rozgrywki między stronnictwami.

Jean Favier wzbogaca swoją opowieść opisami, które przybliżają odczucia średniowiecznego człowieka, jego sposób życia, cierpienia, próby przetrwania wojennych zawirowań i dostosowania się do nowej sytuacji.

 

JEAN FAVIER (1932-2014) – francuski historyk, długoletni dyrektor generalny Archivesnationales, dyrektor studiów Ecole pratique des Hautes Etudes i profesor uniwersytetów w Rouen i Paris-Sorbonne. Popularyzator epoki schyłku średniowiecza, w swoim dorobku ma również dzieła wykraczające poza ten okres historyczny. Polski odbiorca dotychczas miał okazję poznać jego niepospolity warsztat pisarski dzięki pracy Wielkie odkrycia od Aleksandra do Magellana, opublikowanej w 1996 roku.