ARCHIWUM NOWOŚCI KSIĄŻKOWYCH

Nowości książkowe

Sławoj Kopka, Zelów. Zdarzyło się. Redaktor prowadzący: Teresa Łozowska. Redakcja: Monika Ulatowska. Projekt okładki: Ania Skurska. Wydawca: KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy Michał Koliński, Łódź 2022, s. 208.

Zelów – choć to niewielkie, wydawałoby się prowincjonalne miasteczko – potrafi budzić emocje. Ważne dla miasta i jego mieszkańców wydarzenia zainspirowały autora do odkrywania przeszłości tego wyjątkowego miejsca, do poznawania jego historii, skomplikowanych losów społeczności czy tragicznych wydarzeń sprzed lat.

Wielokulturowość i wielowyznaniowość, tworzące obraz najpierw wsi, później osady, a w końcu miasteczka, należą już do przeszłości. Tę odległą historię Sławoj Kopka przywołał w opowieści o zelowskich Czechach, którzy do dziś stanowią największą w środkowej Polsce mniejszość czeską. Autor wspomina też rok 1957, kiedy Zelów zyskał prawa miejskie. W wydarzeniu tym niemałą rolę odegrała delegacja miejscowych notabli u ówczesnego premiera Józefa Cyrankiewicza. Rok 1957 zapadł w pamięci wszystkich zelowian. To wtedy doszło do spektakularnego procesu uznanego za „pierwszą [...] aferę gospodarczą w państwie ludowym”. Na ławę oskarżonych trafiło wówczas z zarzutami malwersacji kierownictwo największego lokalnego zakładu. Wkrótce całą społecznością wstrząsnęło inne tragiczne zdarzenie. Bezbronni uczniowie nie byli w stanie obronić się przed okrutnymi ciosami miotającego się w szale kierownika szkoły.

Powrót po latach do tamtych czasów nie jest łatwy. Nasza pamięć zawodzi, a o złych sprawach i ludziach nie chcemy sobie przypominać. Zelów nadal trwa, mieszkańcy zmagają się z codziennością, ale i z nadzieją patrzą w przyszłość. Bo czy inny scenariusz jest możliwy?

Sławoj Kopka – zelowianin obecnie mieszkający w Warszawie, doceniający urok rodzinnego miasteczka. Zafascynowany jego przeszłością i wielokulturowością ukształtowaną przez Czechów, Żydów, Niemców i Polaków. Od lat zainteresowany sprawami miasta. Za osobisty sukces uważa nadanie jednej z ulic imienia pierwszego rodowitego zelowianina, bohatera wojny polsko-bolszewickiej, pierwszego po II wojnie światowej wójta i odważnego strażaka. Autor książek: Wszyscy się nas boją; Szare miasto; Wizytownik zelowski; Żołnierze komendanta. Chłopcy malowani z Zelowa; Pierwsi zelowscy licealiści. Ponadto 10 dni, które wstrząsnęły Rakowiecką i Trzeba było spalić ich w tej chałupie.

Izabela Fietkiewicz-Paszek, Koniec srebrnej nitki. Obrazy: Jarek Wójcik. Projekt typograficzny i opracowanie graficzne: Maria Kuczera. Redakcja i konsultacja literacka: Patrycja Jarosz, Janusz Taranienko. Korekta: Roman Rojewski. Zaułek Wydawniczy Pomyłka, Tanowo 2022, s. 68.

Niespotykana forma, sonet – quasi rozmowa z umarłymi, pośmiertny dialog, uchwycone najcenniejsze chwile z ich historii, nieraz tragicznych, wręcz portrety psychologiczne z celną diagnozą! I jak to się czyta, szczególnie na głos! I jaki jest pogłos, jak się zmieniają obrazy!

Jarosław Trześniewski-Kwiecień

Wojciech Ossoliński, Między dobra nockami. Redakcja: Lidia Aleksandrowicz. Korekta: Lidia Krawiec. Projekt okładki: Zespół. Redakcja wydawnicza/graficzna: Maria Długołęcka-Pietrzak. Wydawca: Wydawnictwo IKRiBL, Siedlce 2021, s. 146.

Wojciech Ossoliński, i... Redakcja: Lidia Aleksandrowicz. Korekta: Lidia Krawiec. Okładka i grafiki: Paweł Pałczyński. Wydawnictwo Ossoliński, Kraków 2020, s. 86.

Ryszard Mścisz, Zaraza. Dawka przypominająca. Redakcja: Jan Wolski. Wykorzystano obrazy olejne Marka Pokrywki: Chmura (2020), Niech się przyśni spadająca gwiazda (2016). Wydawca: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”, Rzeszów 2022, s. 70.

Adam Ochwanowski, Rozmówki działkowe. Traktat poetycko-prozaiczny. Korekta: Hanka Nosal. DTP i okładka: Mariusz Stec. Wydawca: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Witolda Gombrowicza w Kielcach, Kielce 2022, s. 55.

Adam Ochwanowski urodził się 6 lutego 1952 roku w Złotej Pińczowskiej na Ponidziu, gdzie obecnie mieszka. Absolwent Państwowego Studium Kulturalno-Oświatowego w Krośnie nad Wisłokiem. Publikował m.in. w Twórczości, Poezji, Nowym Wyrazie, Literaturze, Tygodniku Kulturalnym, Życiu Literackim, Przemianach, Sycynie, Frazie, Nowej Okolicy Poetów, Piosence, Akcencie, Teraz, Ikarze... Jest autorem ponad 20 publikacji książkowych i albumowych m.in. „Dopóki żyją matki”, „Dotyk Madonny”, „Północ”, „Oswajanie świtu”, „Dwunastu gniewnych błaznów”, „Erotyki i przytyki”, „Siedem wierszy głównych”, „Droga Krzyżowa”, „Trzynaście zmysłów”, „Póki co...”, „Pławienie koni”, „Wspólna garderoba”, „Wieczory z Pawłem K”, „Między szeptem a krzykiem”... Pisze teksty piosenek (płyta CD – „Kołomyja i pic”– razem z Tomkiem Wachnowskim), scenariusze widowisk plenerowych i kameralnych, libretta (m.in. śpiewogra „Od sabatu do ornatu”, Misterium Męki Pańskiej „Droga Krzyżowa”, „Wigilia Apokalipsy”– spektakl w Teatrze Bagatela...) a także robi przekłady z języka rosyjskiego – m.in. 23 pieśni śpiewanych przez Włodzimierza Wysockiego (ostatnio płyta CD – WYSOCKI osobisty – wachnowski & ochwanowski) i poezję Sergiusza Jesienina. Autor tekstów do diaporamy „Ponidzie na Ziemi” zrealizowanej wspólnie z Jerzym Trelą i Krzysztofem Pęczalskim. Jest regionalistą i animatorem kultury. Odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Zasłużony Dla Kultury Polskiej i Medalem Gloria Artis.

Jerzy Marciniak, Ona. Projekt okładki: Filip G.A. Wrocławski. Prace malarskie, grafika tytułowa: Zuzanna Rużyła. Portret autora na IV stronie okładki: Andrzej Płoski. Wydawnictwo pisarze.pl, Warszawa 2022, s. 64.

Jerzy Marciniak urodził się w 1950 roku w Lwówku Śląskim. W Polsce ukończył studia prawnicze, a w Szwecji podyplomowe Studium Reklamy i Marketingu. Laureat wielu konkursów literackich. Autor powieści, sztuk teatralnych, słuchowisk, opowiadań i wierszy. Ukazało się też wiele jego tłumaczeń. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Stowarzyszenia Pisarzy Szwedzkich – Sekcji Tłumaczy. Mieszka w Lund w Szwecji.