Franciszek Haber, Za drzwiami percepcji. Projekt okładki: Cyprian Zadrożny. Projekt okładki: Cyprian Zadrożny. Nakład autorski bez miejsca wydania, 2022, s. 108.

Franciszek Haber, Droga z wersów. Zdjęcie na okładce: Samuel Girven. Projekt okładki: Cyprian Zadrożny. Projekt okładki: Cyprian Zadrożny. Nakład autorski bez miejsca wydania, 2023, s. 96.

Dariusz Michalski, Ten Bryll ma styl. Opowieść o Erneście Bryllu. Projekt okładki: Zuzanna Malinowska Studio. Korekta: Dorota Ring. Na obwolucie wykorzystano fotografię autorstwa Bogusława Augustyniaka. Zdjęcia wewnątrz książki z archiwum domowego Ernesta Brylla. Wydawnictwo MG, Warszawa 2023, s. 464.

Ernest Bryll – poeta, prozaik, dramaturg, autor widowisk teatralnych, estradowych i telewizyjnych oraz piosenek. Związany także z filmem (krytyk, kierownik literacki zespołów filmowych).

Był dziennikarzem „Po Prostu”, „Sztandaru Młodych” i „Współcze­sności”. Ongiś dyrektor Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. Przed laty pierwszy ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Irlandii.

Dla krytyków – przedstawiciel nurtu intelektualnego w prozie. Dla czytelników – jedyny w swoim stylu znawca i twórca oratoriów, pasto­rałek i śpiewogier. Sam nazywa siebie „pisarzem niedzielnym”.

Jego Po górach, po chmurach „nas, zjadaczy chleba, w aniołów prze­rabia”.

Rzecz listopadowa to „istotne świadectwo naszych czasów, marzeń, goryczy, zwątpień i nadziei”.

Kurdesz – „kontynuacja porachunków ze współczesnością”.

Na szkle malowane – „wędrowanie po bajkowym i legendowym kraju”.

Bryllowa Ballada łomżyńska to „opowieść o sile uczucia, które w nas drzemie, ale ciągle jest za słabe, aby góry przenosić”.

Kolęda-nocka to wciąż aktualny portret Polaków zmagających się z przymusem i nadzieją, nakazem i zakazem, coraz pełniej rozumieją­cych wolność.

Wieczernik to „ponadczasowa odpowiedź na próby ograniczenia wol­ności, zagrożenia bytu narodowego czy utraty niepodległości”.

Jego Rok polski 2000 jest „scaleniem się autora z ówczesną rzeczywi­stością”.

O tym wszystkim (i nie tylko) opowiada książka Ten Bryll ma styl.

Teodozja Świderska, Dotyk świata. The touch of the world. Przekład: Anna Maria Stępień. Redakcja: Alicja Maria Kuberska. Projekt okładki i grafika: Agnieszka Herman. Wydawnictwo NIGHTinGALE, Inowrocław 2023, s. 112.

Czym jest dotyk świata Teodozji Świderskiej? Dualistycznym zde­rzeniem świata zewnętrznego z wewnętrznym. Ten liryczny ko­mentarz do otaczającego świata, jest czymś, co wymaga naszej reakcji.

Agnieszka Jarzębowska

Teodozja Świderska – absolwentka filologii polskiej oraz podyplomowych studiów psy­chologicznych na Uniwersytecie Opolskim. Autorka trzech książek poetyckich. Wielo­krotnie publikowała swoje utwory w pismach i na portalach literackich. Uczestniczyła w licz­nych antologiach, w tym międzynarodowych.

Teodozja Świderska, W wychyleniu. Redakcja i Od Wydawcy: Magdalena Węgrzynowicz-Plichta. Posłowie: Teresa Nietyksza. Grafika na okładce: Maria Krystyna Pierszkała. Zdjęcie: z archiwum autorki. Wydawnictwo SIGNO, Kraków 2020, s. 72.

Teodozja Świderska, Wytrąceni z biegu. Redaktor serii i tomu: Łucja Dudzińska (tom 56). Projekt okładki: Maria Kuczara. Zdjęcie autorki z archiwum domowego. Wydawca: Fundacja Otwartych na Twórczość – FONT, Poznań 2021, s. 50.

Cytat z wiersza „Lekcja kwarantanny” wystarczająco ukazuje temat i problema­tykę książki poetyckiej Wytrąceni z biegu Teodozji Świderskiej: „Zatrzymani w swoich klatkach – / niepewni jutra podglądamy świat/ Przyroda pęcznieje ze szczęścia/ nieźle sobie radzi bez nas/ mniej spalin więcej słońca/ aż razi skrzydla­ta wolność/ gdy w letargu lotniska – bez echa stóp/ pasaże i puste place zabaw”. Każdy z nas ma swoje miejsce na ziemi. Czasem tego miejsca poszukujemy, jesteśmy w ciągłej drodze, pędzimy za czymś – podążamy dokądś. Świderska ukazuje czytelnikowi czas, kiedy wszystko do czego się przyzwyczailiśmy, co było naturalnym stanem życia i aktywności, nagle zostaje zaburzone, zatrzymane, osobne, przejmuje inną formę. W tomie Wytrąceni z biegu autorka z pozycji obserwatora, a jednocześnie uczestnika okresu zagrożenia pandemicznego covid-19, szuka stałego punktu odniesienia i takim niezmiennym kontrapunk­tem staje się przyroda, muzyka, sztuka. Z wierszy wypływa czułość, liryzm emo­cji, który śmiało nazwałabym leśmianowskim zachwytem i podziwem dla natu­ry. Spotkamy tutaj sporo metafor i personifikacji, jakim mogą ulegać wrażenia i zjawiska. Muzyczne inspiracje niektórych tekstów wspiera rytmiczność i melodyjność strof, natomiast melancholię dni potwierdzają częste nawiązania do deszczowej pogody. Ta sceneria z jednej strony jest sprawną kreacją literacką, z drugiej strony dokumentem naszych czasów, do których ze wzruszeniem bę­dziemy wracać.

Łucja Dudzińska